MARSIHOHOT MANGULAHON HATA NI DEBATA
Horas ma di hita. Selamat Ari Minggu II dung Trinitatis ( 18 Juni 2023). Las ma rohanta marsomba tu Tuhanta, mamuji pasangaphon goarNa, huhut tumangihon hataNa sihangoluhononta. Disoarahon hata ni Debata na dienet sian 2 Musa 19: 1-8 do sadarion, asa marsihohot hita mangulahon hata ni Debata hombar tu naung tapadanhon dung gabe siihuthon Jesus Kristus hita di pardalanan ni ngolunta di portibion manuju tu surgo hasonangan naung pinarbaga ni Debata lehononNa tu hita angka hinophop ni Jesus Kristus. Di turpuk on, tu bangso Israel do jolo hata i dipasahat Debata, dung dirahut Debata padan-Na tu bangso i di dolok Sinai. Padan ni Debata tu bangso i, ima pabangkitonhon halak Israel gabe bangso ni Debata, alai ingkon marpadan ma bangso i na ingkon tongtong mangokuhon Debata Jahowa gabe Debata nasida, jala marsihohot mangulahon hata ni Debata.
1. Padan ni Debata ni Debata do mangarahut pardomuan ni Debata tu bangso-Na.
Dung sahat halak Israel tu halongangan Sinai, patolu bulanhon dung ruar halak Israel sian Misir, dipabangkit Debata ma halak Israel gabe bangsona. Laho patupahon i diihot Debata ma Jahowa ma padan tu bangso i. Padan i dibahen Debata tu halak Israel dung jolo dipatandahon Debata Jahowa hadirion-Na tu bangso i, mulai sian na mamillit ompunasida si Abraham, si Isak dohot si Jakob, naung manjou nasida maringanan di tano na nijanjihon ni Debata di Tano Kanan, asa disi nasida dung dipasupasu Debata gabe pasupasu tu angka bangso. Disi nunga dipapatar Debata Jahowa diri-Na songon Debata nampuna huaso di saluhut bangso dohot portibion jala Debata parholong ni roha, tu ompu nasida i. Marserak ma pinompar ni si Jakob tu Tano Misir, mansai torop ma nasida disi. Alai gabe diparhatoban halak Misir do halak Israel i. Siala haporsuhon naniae ni halak Israel siala parhatobanan i, mangangguhi ma nasida tu Debata Jahowa naung papatarhon diri-Na tu ompunasida. Dungi ditangihon Jahowa ma anggukangguk nasida i. Dipabangkit Debata ma si Musa manguluhon nasida asa malua sian parhatobanan i. Dipatuduhon Debata ma huaso-Na na andul gumogo sian huaso ni portibion laho paluahon nasida. Peristiwa na balga situtu do haluaon ni bangso sian parhatobanan Misir na dirayahon nasida muse di Ari Raya Paskah nasida. Marudut ma muse tusi dipapatar Debata huaso-Na tu bangso manaripari Laut Rara, jala mangaripashon parangan ni halak Misir na mangalele halak Israel di laut i. Diboan Debata ma nasida mamolus parhorsihan na so adong dapot disi sipanganon dohot siinumon. Alai dalan ni Debata do i manogunogu nasida asa lam tangkas mananda huaso ni Debata Jahowa, ai di parhorsihan disarihon Debata do nasida sungkup di sipanganon dohot siinumon. Jadi nunga tingkina di roha ni Debata pabangkiton ni Debata ma nasida gabe bangso-Na marhite padan. Laho patupahon padan i disuru ma bangso i marsaro di halongonan Sinai, jala dijou Debata ma si Musa nangkok tu dolok Sinai. Si Musa ma parhitean ni Debata pasahathon hata-Na tu halak Israel Dipasahat ma tu si Musa laho mangarahon halak Israel mamereng jala mangauhon sude naung binahen ni Debata tu nasida. Dunghon i patupaon ni Debata ma padan-Na tu bangso i, marhite sada upacara na khidmat, i ma: parjolo, Debata papatarhon hamuliaon-Na songon Debata ni halak Israel. Paduahon Debata pasahathon hata-Na marrumang patik siulahonon ni bangso i. Patoluhon, Debata pahehehon roha ni halak Israel asa sian nasa roha manjalo hajongjongan nasida huhut mangulahon kewajiban dohot tanggung-jawab nasida songon bangso ni Debata.
2. Hajongjongan ni halak Israel songon bangso ni Debata. Di padan na binahen ni Debata, dibangkit Debata do halak Israel gabe:
- hasian ni Debata sian nasa bangso.
- harajaon malimmalim.
- bangso na badia
Aha do lapatanna molo dipabangkit Debata nasida gabe hasianNa sian nasa bangso. Hasian lapatanna na hinaholongan. Sude do bangso dihaholongi Debata, alai lumobi ma holong ni roha-Na i dipatuduhon tu bangso Israel, ala dipabangkit Debata nasida gabe bangso-Na. Alai ndada sihaginjanghonon ni bangso i non i songon keistimewaan nasida, alai sihamauliatehononna do, jala sipertanggung-jawabhonona. Ai ndada ala na sumurung manang humebat nasida sian angka bangso na asing, umbahen na dipabangkit nasida gabe hasianNa.Alai marhite i naeng pangkeon ni Debata nasida laho pasauthon sangkap hatuaon ni Debata tu sandok bangso. Ala ni molo dipabangkit Debata nasida gabe hasian-Na, ndada nanaeng bahenon ni Debata nasida gabe bangso na dimanjakan, na boi marlomolomo di adopan ni Debata. Alai tanggung-jawab na balga do i ai naeng pangkeon ni Debata nasida gabe ulaulaNa laho mangulahon sangkap hatuaon (rencana keselamatan) ni Debata tu sandok bangso.
- harajaon malimmalim. Dipabangkit Debata bangso i gabe harajaon malimmalim do, harajaon na manogunogu hajolmaon mananda harajaon ni Debata, harajaon na mamabahen Debata gabe Raja sisombaon jala sioloan. I do sasintongna hajongjongan ni bangso i, ndada harajaon portibi na mangasahon huaso haportibion secara politis. Mardalan do i manang sadia leleng di tongatonga ni halak Israel. Debata langsung na gabe Rajanasida marhitehite angka Panguhum.Alai madabu do nasida muse tu harajaon politis, ai dituntut nasida ingkon adong raja nasida songon angka bangso na asing. Saut ma adong raja nasida mulai sian si Saul, David dohot Salomo. Di tingki ni raja Daud dahot Salomo, mangerbang do harajaon i. Alai songon harajaon portibi masa ma disi parsiguluton ni huaso gabe raja. Ujungna ndang murni be harajaon i mangasahon holan Debata, nunga mangasahon huaso portibi on. Mabola dua ma harajaon Israel i dung salpu si Salomo. Sada harajaon utara na mamamgke goar Israel ( 10 marga), sada harajaon selatan mamangke goar Jehuda ( 2 marga). Dung mardalan harajaon Utara hirahira dua abad lelengna, taon 722 sM hancur do harajaon i hona uhum ni Debata ala ndang marsihohot nasida tu hata ni Debata. Harajaon selatan martahan do pe sahat tu taon 596 sM, dung i gabe tarbuang ma nasida muse tu harajaon Babel, ala tong madabu tu pangalaho ni harajaon portibi. Sian mulai i ndang adong be harajaon Israel na mardaulat, angka bangso na asing na ma mangomgomi nasida songon bangso terjajah.
-Bangso na badia do nasida, ala dipapulik Debata nasida sian angka bangso na di portibion, asa boi patar marhite nasida habadiaon ni Debata, marhite na mamarangehon parange habadiaon. Alai ndang dituruti bangso i non i, ai gabe diramuni nasida do dirina marhite haramunon ni portibion naung nirajaan ni dosa.
3.Ingkon marsihohot do di hata ni Debata asa dapot haluaon. Dilaosi bangso i do padan naung niundukhon nasida tu Debata. Adong do syarat dipasahat Debata na ingkon siradotan ni bangso i, asa mardalan songon na nipadanhon ni Debata. Syarat i ima: ingkon tongtong ditangihon nasida soara ni Debata, jala diradoti nasida hata dohot patik ni Debata naung pinasahat ni Debata tu nasida marhite si Musa. Hape di na pinasahat ni Musa hata dohot tona ni Debata i tu nasida, sahata do nasida mandok: saluhut na pinaboa ni Debata bahenonnami ma. Jadi ndang otomatis naung nipadanhon ni Debata marlaku dohot sandirina. Ingkon tongtong do nasida marsihohot mangulahon na nidok ni Debata, i ma hataNa dohot patikNa songon haparan ni lomo ni roha ni Debata. Saleleng di pardalanan nasida diparhorsihan sai dirataratai si Musa do i tu bangso i padan ni Debata tu nasida dohot padan nasida tu Debata. Molo dilaosi nasida naung niundukhon nasida ulahononna, hona uhum (torutoru) ni Debata do nasida di sude parngoluonnasida. Isarana di buku 5 Musa 28: 15, didok: "Alai tung sura so ditangihon ho soara ni Jahowa, Debatam, asa mangaringkoti mangulahon angka uhumna dohot aturanna, angka na hutonahon i tu ho sadarion, songgop ma tu ho sude
angka torutoru on jala mangonai tu ho."
Tangkas do on masa tu parngoluon ni bangso i. Jotjot do hona uhum ni Debata nasida songon naung tinaringotan di ginjang.
4. Angka na porsea di Jesus na ma Israel na imbaru. Ala gagal do halak Israel mangulahon songon na nipadanhonna tu Debata, tarlumobi na tinulak nasida Jesus Mesias na sinuru ni Debata laho paluahon nasida dohot angka bangso na di portibion sian gomgoman ni dosa, di bagasan diri ni Jesus dipaimbaru Debata ma padanNa i. Nda mangonai holan tu halak Israel be padan na imbaru i, alai nunga mangonai tu sandok bangso angka na porsea di Jesus Kristus. Molo padan na leleng i dipatupa Debata di dolok Sinai di pardalanan nasida dung ruar sian parhatobanan Misir mandapothon tano bagabaga ni Debata, i ma Tano Kanan, padan na imbaru on dipatupa marhite hamamate ni Jesus di silang i di dolok Golgata. Marhite haporseaon tu Jesus, dipalua ma hita sian parhatobanan ni dosa, gabe di pabangkit gabe bangsoNa, i ma Israel na imbaru. Aha na pinadanhon Debata lehononNa tu halak Israel, i ma gabe bangso na hinaholongan ni Debata, gabe harajaon malimmalim jala bangso na na badia di pasahat ma i tu halak Kristen dohot huria i songon na na nidok ni apostel Petrus di Surat 1 Petrus 2: 9, "Alai marga na pinillit do hamu, hamalimon na raja, bangso na badia, houm na ginomgomanna, asa tung dibaritahon hamu denggan ni harohaon ni Ibana, naung manjou hamu sian na holom tu hatiuronna halongangan i". Aha na nidok ni apostel Petrus i, dos do i hajongjongan na na pinasahat ni Debata tu halak Israel songon tarida di turpukta on ( ay.6). Alai ndang na otomatis i sahat tu hita, ingkon na tongtong do hita marsihohot mangulahon hata ni Debata dohot mangaradoti aha naung tapadanhon tu Debata di na tardidi hita dohot di na tahatindanghon haporseaonta tu Debata Sitolusada.
______________
2 Musa 19:1-8
1 Patolubulanhon dung ruar halak Israel sian tano Misir, di ari na sasada i sahat ma nasida tu halongonan Sinai.
2 Ai borhat do nasida sian Rapidim, gabe sahat nasida tu halongonan Sinai, laos marsaro nasida di halongonan i; disi do marsaro Israel tondong ni dolok i.
3 Dung i nangkok ma si Musa tumopot Debata. Jadi dijouhon Jahowa ma tu ibana sian dolok i, ninna ma: Songon on ma dohononmu tu pinompar ni si Jakkob, paboaonmu tu halak Israel.
4 Nunga diida hamu, na hubahen i tu halak Misir, na huboan i hamu hira di atas ni habong ni pidong raja wali pasahat hamu tu Ahu.
5 On pe molo ditangihon hamu soarangKu, jala diradoti hamu padan na Hubahen i, jadi hasianKu ma hamu sian nasa bangso, ai gok di Ahu do liat portibi on.
6 Manjadi harajaon malimmalim ma hamu di Ahu, jala bangso na badia. I ma angka hata sidohononmu tu halak Israel.
7 Jadi ro ma si Musa, dijou ma angka sintua ni bangso i, jala diaturhon tu jolonasida sude angka hata ondeng, angka na tinonahon ni Jahowa tu ibana.
8 Jadi sahata ma sandok bangso i mangalusi, angka didok nasida ma: Saluhut na pinaboa ni Jahowa, bahenonnami ma. Jadi mulak ma si Musa mamboan angka hata ni bangso i tu Jahowa.