SO TUNG GABE PARTUKTUHAN MARADOPHON ANGKA DONGAN (JANGAN MENJADI BATU SANDUNGAN BAGI SESAMA)
1 Korint 8: 1-13
Horas ma di hita. Selamat Ari Minggu Septuagesima (28 Januari 2024), na marlapatan pitu pulu ari andorang so ari haheheon ni Tuhan Jesus. Mamungka sian minggu on nunga mulai hita paihutihut pangulaon dohot pangajarion ni Jesus saleleng di portibion na manghorhon sitaonon-Na sahat tu hamamate-Na. Las ma rohanta marsomba tu Tuhanta sadarion, mamuji pasangaphon goar-Na, huhut tumangihon hata-Na. Disoarahon hata ni Debata do tu hita sadarion, na dienet sian Surat ni apostel Paulus na parjolo tu huria Korint 8: 1-13, asa unang gabe partuktuhan hita maradophon angka donganta. Lapatan ni partuktuhan
I ma na mambahen dongan tartuktuk di haporseaon ujungna boi mambahen madabu ibana di haporseaonna. Di hata Indonesia didok "batu sandungan", yakni batu yang membuat seseorang tersandung sehingga jatuh. Hata Batak na asing na hira dos lapatanna dohot partuktuhan i ma pargasipan na mambahen dongan targasip. Duansa hata i dapor hita di turpuk on, i ma diayat 9 dohot ayat 13. Turpuk on i ma sipaingot ni apostel Paulus tu huria manang halak Kristen na di huta Korint, asa jamot halak Kristen i di hata nang parulaonna, unang gabe partuktuhan maradophon angka donganna lumobi angka na hurang toras do pe haporseaonna.
1. Tapadao ma na paburnanghon diri maradophon angka dongan.
Sada sungkunsungkun na ro sian tongatonga ni huria Korint tu apostel Paulus i ma taringot tu juhut naung dipelehon tu debata na asing. Di Bibel Toba didok juhut naung dipelehon tu begu, di terjemahan Alkitab ( bahasa Indonesia) didok "daging yang sudah dipersembahkan kepada berhala". Umbahen na hata begu dipangke di Bibel Toba i hombar do i tu konteks habatahon andorang so hakristenon, ala somal do halak Batak hatiha i pasahathon pelean tu begu, i ma tu sahala manang tu sombaon parsadaan ni ompunasida. Anggo di hata Gorik holan sada hata do i, i ma: "eidolothutos", na marlapatan pelean tu sada berhala manang dewa. Sungkunsungkun taringot tu si i ma, boi do i dipangan halak Kristen i manang ndang. Marasing do pandapot ni halak Kristen na di huta Korint i taringot tusi, adong mandok boi, alai na deba mandok ndang boi. Haputusan ni sinode Jerusalem, i ma sinode na manghatai taringot angka persoalan na tubu di tongatonga ni huria na parjolo i, asa diparsubanghon halak Kristen i nasa sipanganon naung dipelehon tu begu ( berhala), songon i dohot mudar ro di pinahan na mate so sineat ( Ulaon 15: 29). Hatiha i gumodang do pe haputusan i ala ni pengaruh ni patik hajahudion, na so boi manganhon sipanganon na ramun. Alai di pudian ni ari berkembang do pandapot ni halak Kristen, lumobi dung lam godang diboto jala diantuasi nasida parbinotoan taringot tu haporseaon hakristenon. Di pangajarion haporseaon hakristenon, holan sada do Debata na patut sisombaon marhite na pasahat pelean, i ma Debata Jahowa na papatarhon diri-Na marhite Jesus Kristus. Ndang adong "debata" na asing na patut sisombaon ni jolma.
Molo adong halak pasahathon peleanna tu angka ganaganaan na dihaporseai songon debata, na pasahathon tu na so ada do i. Jadi molo pinangan pe angka sipanganon isara ni juhut na dipelehon i ndada pola beha i, ai di bagasan dirina ndang adong hasalaan ni sipanganon i. Sada hal na mansai bagas do on dipersoalhon hatiha i di tongatonga ni halak Kristen na di huria Korint i. Adong dua ragam taringot tu na manganhon juhut naung di pelehon tu angka debata na asing i. Parjolo i ma juhut na godang digadis di pasar manang onan. Ala toropan halak sipelebegu do pe pangisi ni huta Korint i, somal do di nasida pasahathon pelean sian angka pahanpahanan nasida tu angka debata na hinaporseaanna di bagas pamelean na adong. Sian angka pelean i adong do i na gabe bagian ni malim na di bagas pamelean i, adong bagian ni na pasahathonsa. Dung sidung ritual ni pameleon i, olo do muse digadis malim i dohot na pasahat pelean i bagianna be tu pasar dungi dituhor angka na torop ma i. On do na dipersoalhon i, boi do halak kristen manuhor dohot manganhon i?
Hal na paduahon, i ma: olo do halak patupahon pesta di bagas pamelean i, laho manganhon juhut bagianna sian na pinelehonna i. Jadi ala nunga adat hasomalan di tongatonga ni masyarakat Korint hatiha i non i, olo do nang halak Kristen i dijou marsipanganon di pesta i. Angka halak Kristen naung tumoras haporseaonna, ndada persoalan be i dirohana laho mandohoti pesta i, ai nunga dirajumi i songan ulaon manang adat pardonganon sambing di tongatonga ni masyarakat. Alai di angka na baru Kristen, na hurang bagas do pe parbinotoanna, gabe partuktuhan do pangalaho i. Sandok di pangantusion nasida, na manganhon juhut naung jolo dipelehon tu angka debata na asing i, na dohot do nasida mamele angka debata na asing i. Di pangalaho na songon on, sandok didok si Paulus, dijaga angka na mangarajumi dirina nunga tumimbo parbinotoaanna sian angka na asing i ma, asa unang gabe partuktuhan dirina tu angka na gale haporseaonna. Sikap ni angka na mangarajumi naung tumimbo parbinotoanna sian angka donganna, mangihuthon si Paulus , na paburnang diri manang kesombongan do i. Di tingkinta sisaonari pe godang do masa na songon i, i ma na ginoranna "kesombongan rohani". Di haginjanghon timbo ni parbinotoanna maradophon angka donganna. Sipasidingonta do pangalaho na songon i.
2. Taeahi ma na masipauliulian di
bagasan holong. Didok si Paulus tumimbo do holong ni roha sian parbinotoan. Angka na mangarajumi dirina nunga timbo parbinotoanna taringot tu hata ni Debata dohot hakristenon unang ma manghaginjanghon parbinotoanna i, ai tumimbo do pe holong ni roha sian parbinotoan i. Ala ni tuntutan holong ni roha tu dongan ingkon boi do halak nampuna parbinotoan i patutoruhon dirina, laho manghaholongi donganna. On do na dipatorang apostel Paulus muse di bindu 13 ni suratna on. Disi didok: "Jala tung sura panurirangon di ahu, gabe huboto hasimoon sasudena ro di sandok parbinotoan, jala tung sura parhaporseaon situtu ahu, pola tarpaunsat ahu dolok, doshon na soada ma ahu, anggo so parholong ni roha ahu". (1 Korint 13: 2). Di turpukta on, didok apostel Paulus, na pauliulihon do holong ni roha i. I ma pauliulihon parsaoran, pauliulihon parhahamaranggion, pauliulihon hasadaon di huria i, gabe dapot ma huria na togu. Jadi na diondolhon apostel Paulus di son, i ma: parbinotoan so marangkup holong ni roha na rumar sambing do i, ndang marlapatan. Holan di dirina do ibana marlapatan, alai ndang marlapatan tu angka donganna. Jadi songon dia pe timbona parbinotoan ni sadasada halak taringot tu Debata dohot hata-Na ndang marlapatan i anggo so dihangoluhon di bagasan holong ni roha. Marhite holong ni roha i do hita boi masiargaan, masiantusan di angka hahuranganna be jala sahat tu na masiurupan. Marhite holong ni roha i do hita boi mansoadahon dirinta, mansoadahon habebason na adong di hita, mansoadahon panghilalaan na tumimbo, jala umpistar sian angka dongan, laho pasobokhon dirinta tu angka na gale do pe. Apostel Paulus sandiri mandok: "Di angka na gale gabe songon na gale do ahu, asa hutogihon angka na gale i. Hupahombar do diringku tu sasude, anggiat hupalua nanggo deba."
( 1 Korint 9: 22). Jadi on do holong i, holong na rade mansoadahon diri laho paluahon dongan. Unang ma suharsuharna i na taulahon, i ma ndang tiala rohana laho mansoadahon manang mengorbankan donganna, laho paluahon dirina.
3. Na mangaliluhon do molo gabe patuktuhan hita tu dongan. Songon kesimpulan ni apostel Paulus di hatoranganna taringot tu na manganhon juhut naung pinelehon tu debata na asing i ma asa unang gabe partuktuhan halak Kristen tu donganna na asing lumobi na gale do pe di parbinotoan taringot tu hakristenon i. Ndang boi hita mandikte halak na gale i taringot tu siulahononna. Nang pe angka na mangarajumi dirina nunga timbo parbinotoanna, termasuk na manghilala adong huaso dohot habebason di dirina sian Tuhan i, ndang boi huaso i pangkeonna laho mambahen hansit roha ni donganna. Molo pe angka halak Kristen naung manghilala "saluhut do jadi di ibana", alai dipaingothon apostel Paulus do ndang saluhut na marguna. (1 Korint 6: 12). Jala molo pe didok roha saluhutna jadi do ulahonon, alai ndang saluhutna patoguhon (1 Korint 10: 23). Di son ma halak Kristen i mamangke habebason na adong di ibana di bagasan tanggung-jawab. Jala lumobi songon na tangkas disosohon apostel Paulus di turpukta on, asa unang gabe manghorhon partuktuhan pangulaon ni halak Kristen tu angka donganna. Na mambahen partuktuhan tu angka dongan na gale i do pe di haporseaon, dos do i dohot na mangaliluhon dongan i gabe madabu tu dosa. Didok apostel Paulus di ayat 12 ni turpuk on: na mambahen songon i tu donganna na hurang togu do pe haporseaonna, na mardosa do ibana maradophon dongan i jala laos mardosa dompak Kristus. Sadasada halak dongan Kristen boi do ndang apala bagas do pe di ibana pangantusion taringot hakristenon, alai saleleng adong do pe di ibana haporseaon, hot do pe ibana anak ni Debata. Ala ni na so jadi adong pambahenanta manang aha pe laho mansegai haporseaonna. Ala ni tung tajamothon ma dirinta usa unang sampe adong na targasip angka donganta ala ni hata dohot pambahenanta.
_____________________________
Evangelium: 1 Korintus 8:1-13
1 Alai anggo taringot tu juhut naung pinelehon taboto be; naung adong do parbinotoan di hita saluhutna. Na paburnangkon do parbinotoan; alai na pauliulihon do ia holong ni roha.
2 Na mangarimpu, naung adong binotona, ndang diboto dope pangalaho ni parbinotoan na tama.
3 Alai anggo adong na mangkaholongi Debata, i do na tinanda ni Debata.
4 Onpe, taringot tu na manganhon juhut naung pinelehon taboto do: Ndang tutu adong begu di portibi on, jala ndang adong Debata dungkon ni Nasasada i.
5 Ai adong do tutu digoar debata di ginjang nang di tano on pe, ai lan do dipardebata jala lan do dipartuhan.
6 Alai anggo di hita holan sada do Debata, Ama i, parmulaan ni saluhut, jala hita do tu Ibana; jala sada do Tuhan, i ma Jesus Kristus, parhitean ni saluhutna, jala hita marhitehite Ibana.
7 Alai ndang apala saluhutna nampuna parbinotoan i. Adong dope na manganhonsa songon pelean situtu, ala somal diparhatutu begu, gabe ramun rohanasida, na hurang togu i.
8 Alai ndang dipajonok sipanganon hita tu Debata: Ndang na surut hita, anggo so tapangan, jala ndang ummangat hita, nang tapangan.
9 Alai jaga ma hamu, so tung gabe partuktuhan di angka na gale i huasomuna.
10 Ai adong ma na marnida ho, nampuna parbinotoan ondeng, hundul marsipanganon di parsombaonan ni begu: Nda niapoan ma disi rohana na hurang togu i, manganhon juhut na pinelehon?
11 Gabe mago maon binahen ni parbinotoanmi dongan, na gale i dope na hinophop ni hamamate ni Kristus!
12 Alai molo songon i hamu mardosa dompak angka dongan jala digugai hamu rohanasida na hurang togu i, na dompak Kristus do hamu mardosa disi.
13 Dibahen i, antong, anggo targasip donganhi siala sipanganon, na so tupa be panganonhu juhut salelengna i, asa unang targasip donganhi hubahen.
________________________
Epistel: 5 Musa 18:15-20
15 Panurirang sada, songon ahu on patindangon ni Jahowa, Debatam sian tongatongami, sian angka hahaanggim; Ibana tama tangihononmuna.
16 Hombar tu saluhut naung pinangido ni roham sian Jahowa, Debatam di Horeb, uju di ari parluhutan i, nimmu do: Ndang be tarpabegebege ahu soara ni Jahowa, Debatangku, jala ndang be tarpaidaida ahu api na bolon on, asa unang mate ahu.
17 Dung i ro ma hata ni Jahowa tu ahu: Denggan do hata na nidoknasida i.
18 Ahu ma tutu patindangkon sogot di nasida sada Panurirang sian tongatonga ni hahaangginasida i, songon ho, jala Ahu mangalehon angka hatangHu tu bagasan pamanganna, gabe hatahononna tu nasida saluhut na Hutonahon i tu Ibana.
19 Jadi manang ise na so olo tumangihon hatangHi, angka sihatahononna di bagasan goarHu, ingkon Ahu mangaluluhonsa tu Ibana.
20 Alai tung sura adong, sada panurirang na paginjang rohana mangkatahon sada hata di bagasan goarHu, so Ahu mandokhon hatahononna, manang panurirang na manghatai marhite sian goar ni angka debata sileban, ingkon marutang hosa panurirang sisongon i.